07.04.2023
Trençevska: Ne vazhdojmë të investojmë në politika dhe masa që përmirësojnë jetën e komunitetit rom
Me rastin e shënimit të Ditës Ndërkombëtare të 8 Prillit, sot në Qeverinë e Republikës së Maqedonisë së Veriut u mbajt manifestim ku përveç përfaqësuesve të Qeverisë, deputetë, ambasadorë, përfaqësues nga Këshilli i Evropës, ROMACTED, të pranishëm ishin edhe kryetarët e komunave dhe organizata të tjera civile.
Ministrja e Punës dhe Politikës Sociale, Jovanka Trençevska, në fjalën e saj iu referua përkushtimit të Qeverisë për “ndërtimin e një shoqërie për të gjithë” dhe një sistem në të cilin të gjithë qytetarët do të kenë të drejta të barabarta, qasje të barabartë në burime dhe shanse të barabarta për përparim.
“Ne po përpiqemi fuqishëm, po punojmë intensivisht dhe me të gjitha burimet tona synojmë Bashkimin Evropian. Jemi të vetëdijshëm se ndryshimet duhet dhe duhet të bëhen për të përmbushur standardet evropiane dhe për t’iu përgjigjur nismave të tyre për të përmirësuar jetën e përgjithshme shoqërore. Ne si shtet zotohemi për integrim të përshpejtuar të romëve në të gjitha sferat sociale”, tha Trençevska.Si rezultat i procesit të Berlinit, Republika e Maqedonisë së Veriut e miratoi "Deklaratën për integrimin e romëve" dhe kështu mori përsipër të përmirësojë gjendjen e tyre në fushën e arsimit, punësimit, shëndetësisë, strehimit, dokumentacionit civil dhe luftës kundër diskriminimit.
“Si shtet i jemi qasur zhvillimit të një Strategjie të re për Përfshirjen e Romëve 2022-2030, e cila është pjesë e politikave publike të shtetit tonë për barazimin e shkallës së përfshirjes dhe integrimit të komunitetit rom me të gjitha komunitetet etnike. Në përputhje me Deklaratën e nënshkruar të Poznanit dhe detyrimet e ndërmarra që rrjedhin prej saj, si Ministri, në kuadër të kompetencave të saj, zbatuam projektin "Përfshirja e fëmijëve romë në arsimin parashkollor", qëllimi i të cilit është heqja e barrierave ekzistuese. qasje në institucionet parashkollore për fëmijët romë nga mosha 3 deri në 6 vjeç, përfshirja e fëmijëve dhe socializimi i tyre si dhe forcimi i vetëdijes së prindërve të tyre për rëndësinë e zhvillimit të fëmijërisë së hershme dhe edukimin e fëmijëve të tyre”, tha Trençevska.
Ministrja informoi se 400 fëmijë romë çdo vit përfshihen falas në Institucionet Publike të Fëmijëve përmes një projekti të përbashkët të Ministrisë së Punës dhe Politikës Sociale, Fondit Edukativ Rom dhe 20 Njësive të vetëqeverisjes vendore. Gjatë viteve të zbatimit të projektit janë përfshirë pa pagesë rreth 5000 fëmijë në 20 komuna.
“Rëndësi të veçantë ka edhe përfshirja e romëve në tregun e punës. Republika e Maqedonisë së Veriut është në nivelin më të lartë me numrin e të punësuarve romë në administratën shtetërore dhe publike në të gjitha vendet e rajonit (150 romë janë të punësuar në institucionet e sistemit). Krijimi i Masave Aktive të Punësimit, në të cilat romët janë të synuar në disa prej tyre, ndihmon në përfshirjen e romëve në tregun e punës”, tha Trençevska.
Ajo gjithashtu informoi se të rinjtë romë të papunë (15-29 vjeç) janë përfshirë me Planin e Garancisë për të Rinjtë 2020-2022.
“Gjithsej 1075 romë janë përfshirë në Garancinë për të Rinjtë në vitin 2022. Prej tyre, 245 persona janë punësuar brenda një periudhe 4 mujore pas përfshirjes së tyre në Garancinë për të Rinjtë (me ndërmjetësimin për punësim) dhe 36 persona janë përfshirë në disa masa punësimi (trajnime) duke përmirësuar kështu punësueshmërinë e tyre. Ne gjithashtu zgjidhim sfida të tilla si puna e padeklaruar. Ne krijuam Programin Kombëtar për transformimin e punës së padeklaruar. Ky program është zhvilluar në kuadër të Projektit për Integrimin e Romëve 2020. Qëllimi i Programit është që deri në vitin 2025 të zvogëlohet puna e padeklaruar mes romëve nga 39% në 25%, tha Trençevska.
Ministrja theksoi se është përgatitur dhe miratuar një Plan Veprimi i veçantë për gratë rome, i cili pasqyron përkushtimin e Qeverisë për të punuar për përfshirjen më të madhe të grave rome dhe integrimin e tyre në shoqëri.
“Një sfidë që vihet re që nga viti 2011 janë personat e paregjistruar në Regjistrin e të lindurve, sfidë që i kufizon këta persona në gëzimin e plotë të të drejtave themelore të njeriut. “Përgatitja e Ligjit për personat e pa evidentuar në Librin amzë është shembull i vendosmërisë së Qeverisë së Republikës së Maqedonisë së Veriut për të ndihmuar këtë kategori të personave”, tha Trençevska.
Gjatë vitit 2020 është përgatitur një ligj i posaçëm vetëm për këtë kategori personash dhe me këtë ligj mundësohet që personat e pa regjistruar në regjistrin e të lindurve të regjistrohen, për të marrë një Certifikatë nga regjistri i posaçëm i të lindurve dhe një dokument identifikimi (letërnjoftim) me qëllim realizimin e të drejtave të tyre.
Sipas të dhënave të fundit, certifikatë të posaçme lindjeje kanë marrë rreth 320 persona, nga të cilët 115 persona kanë marrë dokument të veçantë identifikimi në periudhën 2020 - 2022 dhe për 100 persona janë në procedurë të rregullt.
“Së fundi, dua t'ju falënderoj për mundësinë që të jem pjesë e këtij manifestimi dhe në të njëjtën kohë për mundësinë që të gjithë pjesëtarët e komunitetit etnik rom t'i uroj 8 Prillin, Ditën Ndërkombëtare të Romëve”, tha Trençevska.