07.12.2023

MPPS: Kemi përfunduar “mozaikun” me gratë e zonave rurale, ku kemi pasur suksesin më të madh në fuqizimin ekonomik në vitet e fundit

Ngjarja përfundimtare e fushatës "Mozaik" e organizuar nga Ministria e Punës dhe Politikës Sociale së bashku me Fondin e Kombeve të Bashkuara për Popullsinë - UNFPA në RMV me mbështetjen e Ambasadës Britanike në Shkup. Në panelin “Gratë në mjedisin rural – zhvillimi, fuqizimi dhe ndalimi i dhunës me bazë gjinore” folën ministrja e Punës dhe Politikës Sociale, Jovanka Trençevska, Ministri i Bujqësisë, Pylltarisë dhe Menaxhimit të Ujërave, Ljupço Nikollovski, kryetarja e Federatës Kombëtare e Fermerëve, Vaska Mojsovska dhe fermerja nga fshati Budinarci i Berovës, Vangelina Parmaçka, ndërsa manifestimin e mbylli ambasadorja e SHBA-së në RMV, Anxhela P. Ageler.

“Në mjedisin ku shumica e grave merren me bujqësi dhe ku kemi fondet më të shfrytëzuara, ne mbajtëm tribunën e fundit në kuadër të 16 ditëve të aktivizmit për luftën kundër dhunës. Duke iu bashkuar kësaj fushate globale me "Mozaik" realizuam një sërë aktivitetesh, dhe sot kam ndjesinë se më në fund e kemi bashkuar mozaikun. I kemi përfshirë të gjitha institucionet dhe i kemi përfshirë të gjitha gratë”, tha Trençevska.

Ministri Nikolovski foli për përpjekjet e Ministrisë së Bujqësisë, Pylltarisë dhe Ujërave në fushën e fuqizimit ekonomik të grave nga zonat rurale.

“Më vjen mirë që ndërgjegjësimi në shoqëri po ndryshon dhe gruaja e mjediseve rurale me meritë dhe me respekt ngjitet gjithnjë e më lart në shkallët sociale. Nëse në të kaluarën gratë rurale nuk kishin pronë në emër të tyre, nuk gjeneronin të ardhura dhe nuk paguheshin për punën e tyre, nuk kishin pushim të paguar të lehonisë, sot ai imazh ka ndryshuar, dhe gratë rurale bëhen të forta dhe të pavarura dhe janë aktive, pjesëmarrëse në ngjarje sociale, duke dhënë një kontribut të fuqishëm në krijimin e masave dhe politikave. Së bashku zgjidhëm shumë probleme, arritëm një hap historik në përmirësimin e kushteve të jetesës së grave në zonat rurale”, theksoi Nikolovski.

Kryetarja e Federatës Kombëtare të Fermerëve, Vaska Mojsovska, foli për sfidat me të cilat ballafaqohen gratë në zonat rurale dhe për sukseset që ka arritur federata së bashku me Ministrinë e Arsimit dhe Kulturës dhe MPPS.

“Nuk do ta kemi të vështirë  ne femrat e zonave rurale nëse dhuna me bazë gjinore nuk tolerohet, nuk dallon zonat urbane dhe rurale, ndodh në të dyja vendet njëlloj. Megjithatë, tek ne është në një nivel më të lartë sepse gruaja e zonave rurale nuk është e fuqishme social-ekonomikisht. Si kryetare në vitin 2018, me këto 2 ministri, kur ministrja aktuale ishte sekretare shtetërore, ne nënshkruam Deklaratën për Fuqizimin Social-Ekonomik të Grave pikërisht në Ditën e gruas rurale. Dhe që nga ajo ditë ne vazhdimisht dhe intensivisht punojmë në masa dhe programe për fuqizimin e grave nga zonat rurale”, theksoi Mojsovska.

Folësja e fundit në panel ishte fermerja nga fshati Budinarci, Vangelina Parmaçka, e cila tregoi historinë e saj. Ajo foli për fillimet dhe angazhimin e saj në bujqësi. Për fjalët gjykuese nga të afërmit dhe banorët e fshatit të saj, por edhe për këmbënguljen e saj për të pasur sukses si fermere.

Në këtë aktivitet u lexuan edhe histori reale të grave nga zonat rurale që kanë pësuar dhunë.

“U martova shumë e re në moshën 17 vjeçare dhe më pas linda një djalë, vitin tjetër një tjetër dhe vitin tjetër linda binjakë. Në moshën 21-vjeçare kisha katër fëmijë dhe jeta ime u reduktua në pastrim, gatim, kujdes për fëmijët dhe burrin tim. Dhe gjithçka shkoi kështu derisa im shoq filloi të shkonte në kooperativë për të luajtur letra, për të pirë e për të punuar më pak. Më pas filluan zënkat me ne në shtëpi. Fillimisht u përlesh me të atin, pastaj me nënën dhe më pas filloi të më rrihte mua dhe nënën e tij në sy të fëmijëve. Nuk kisha ku të kthehesha, vjehrra më tha disa herë të shkoja më shpesh në shtëpinë e prindërve dhe të qëndroja me fëmijët atje. Kjo më dhemb më së shumti sot e kësaj dite që u desh të shikonin dhe të qanin. Nuk kisha ku të kthehesha, vjehrra më tha disa herë të shkoja më shpesh në shtëpinë e prindërve dhe të ulesha me fëmijët atje. E bëra këtë dhe në fund u tregova edhe atyre historinë. Nuk kam marrë asnjë mbështetje, më kanë thënë që jam e martuar në atë shtëpi dhe është shtëpia ime. Burri im po mbytej në borxhe dhe vjehrri dhe vjehrra filluan të shisnin gjithçka, ara, mallra dhe për fat të mirë shtëpia nuk u nda me vëllain e vjehrrit dhe nuk mund ta shisnin. Ne jetojmë ende në shtëpinë e rrënuar, tani punoj edhe si punëtore sezonale dhe shpresa ime e vetme janë fëmijët e mi, të cilët i detyroj të studiojnë dhe të largohen sa më shpejt nga fshati”, tha një grua nga zona rurale që ka pësuar dhunë.

Aktiviteti u mbyll nga ambasadorja e SHBA-së në RMV, Anxhela P. Ageler, ajo theksoi mbështetjen e saj për Ministrinë e Punës dhe Politikës Sociale dhe theksoi se dhuna është një çështje veçanërisht e rëndësishme për të cilën duhet të flitet dhe të ndërgjegjësohet. Ajo bëri thirrje për takime të përsëritura dhe diskutime të frytshme për këtë temë.