30.03.2023

Sfidat e grave nga zonat rurale dhe avancimi i gjendjes së tyre në fokus të panelit "Gratë nga zonat rurale e lëvizin rajonin", në konferencën rajonale të MPPS

Në panelin e tretë "Gratë nga zonat rurale që lëvizin rajonin", në konferencën rajonale "Sfidat me të cilat përballen gratë dhe vajzat në rajon në rrugën drejt BE-së – Zhvendosja e kufijve me zë të lartë dhe me guxim", pjesëmarrëset folën për sfidat e grave rurale dhe mekanizmat që janë në drejtim të avancimit të gjendjes së tyre.

Drita Abdiu Halili, Sekretarja Shtetërore e Sekretariatit për çështje evropiane, theksoi: “Është detyra jonë të identifikojmë sfidat. Republika e Maqedonisë së Veriut është një vend që ka filluar negociatat për integrim evropian dhe duhet të përshpejtojë reformat në të gjitha sferat, duke përfshirë edhe bujqësinë. Sipas raportit të KE-së për Maqedoninë e Veriut për gjininë, theksohet se duhet të bëhen analiza për të përforcuar kapacitetet dhe koordinimin. Është e rëndësishme t'i qasemi këtyre reformave, sepse nga bujqësia jetojnë 180 mijë familje”, theksoi Halili.

Vase Boshkova, udhëheqse e sektorit të bujqësisë nga Ministria e Bujqësisë, Pylltarisë dhe Menaxhimit të Ujërave, theksoi se gratë rurale janë shumë dinamike dhe aktive në shumë fusha. Nga kujdesi familjar,deri te biznesi, ekologjia, agroturizmi.

“Shqetësimi ynë për të është i madh, 23% janë bartëse të aktivitetit bujqësor dhe kemi synim ta rrisim atë, që gratë të marrin pjesë në vendimmarrje, inkurajojmë gratë të besojnë në biznes, të marrin pjesë dhe për rrjedhojë të shënohen dhe të inkurajohen më shumë ”, tha Boshkova.

Ajo theksoi se tani është rregulluar programi i ri i ministrisë për pagesën e kompensimeve për gratë gjatë lindjes dhe pushimit të lehonisë, kompensim i cili nuk ishte paraparë me Ligjin për Marrëdhëniet e Punës. Dhe gratë rurale nga Maqedonia e Veriut janë barazuar në këtë të drejtë me gratë nga rajoni.

Aneli Leina, Drejtoresha Rajonale e Rajonit Evropian, We Effect, theksoi: “Unë besoj në komunitetet rurale dhe besoj në gratë rurale. Unë nuk jam një grua rurale dhe nuk mund të flas në emër të tyre. Tashmë është përmendur se pushimi i lehonisë për fermerët është një temë afatgjatë në vend dhe jam e kënaqur që ne si We Effect mund ta mbështesim këtë iniciativë. Unë e di situatën në këtë temë dhe kur më shpjeguan në vitin 2022 se gratë nuk kanë leje lehonie, ishte tronditëse për mua. “Gratë fermere nuk kanë as pushim mjekësor, nëse doni të shkoni në Bashkimin Evropian duhet ta zgjidhni këtë”, porositi Leina.

Vaska Mojsovska, kryetare e Federatës Kombëtare të Fermerëve, shprehu mirënjohjen për mbështetjen e ministrisë dhe We Effect.

“Unë jam një grua nga një mjedis rural, dhe kam punuar gjithë jetën dhe i di problemet me të cilat përballen gratë rurale. Kur hyra në organizatë në vitin 2006, ishim tre gra dhe nuk flitej për barazi gjinore. Ishte një funksion që ishte mashkullor dhe vetëm ata mund ta punonin. Por në vitin 2017 u bëra në krye të organizatës, me mbështetjen e anëtarëve vendosëm barazinë gjinore lart në agjendën tonë. Nga tre gra, sot kemi nëntë gra anëtare të Bordit Drejtues, por pavarësisht se kemi mbështetjen e të gjithë bordit, e kemi futur në vetë organizatën tonë dhe kemi filluar të avokojmë për të drejtat e grave rurale. Nënshkruam edhe një deklaratë për bashkëpunim me Ministrinë e Arsimit dhe Kulturës dhe Ministrinë e Arsimit dhe Kulturës, me të cilën u angazhuam për forcimin socio-ekonomik të grave rurale”, tha Mojsovska.

Magbule Hiseni, EKOKOS, VOMEN nga Kosova, theksoi: “Para se ta formonim organizatën tonë, është vërejtur se janë regjistruar 11.000 organizata joqeveritare, por asnjëra prej tyre nuk është fokusuar tek gratë rurale. Me miket e mia bëmë një iniciativë dhe krijuam një shoqatë që do të ketë si fokus kryesor gratë rurale. Ne e nisëm punën duke evidentuar problemet, sepse gratë rurale kanë mungesë informacioni, si dhe më pak akses në pronë. Për këtë arsye, ne i jemi përkushtuar tri temave kryesore: fuqizimi i grave në bujqësi, fuqizimi socio-ekonomik dhe fuqizimi i grave në mjedis”, ka theksuar Hiseni.

Konferenca rajonale vazhdon nesër me tema të reja në panele, ku do të marrin pjesë rreth 20 folës dhe mbi 100 të ftuar.