28.07.2022

MPPS: Po ndërtojmë një sistem të drejtë dhe të përshtatur për personat me aftësi të kufizuara

Ministria e Punës dhe Politikës Sociale, pas pretendimeve të Koalicionit “Ndryshojmë” në disa media, për realizimin e të drejtave për barazi, jetë dinjitoze dhe përfshirjen e personave me aftësi të kufizuar në jetën e përgjithshme publike”, informon opinionin se, sipas Programit të Punës së Qeverisë së RMV-së për vitin 2022, parashikohet rritja e së drejtës për kompensim të veçantë me 15% për të tri kategoritë e përfituesve të kësaj të drejte, si dhe ndryshimet dhe plotësimet në Ligjin për Mbrojtjen e Fëmijëve janë futur në procedurë parlamentare dhe janë siguruar mjete për këtë rritje me ribalancimin e buxhetit.

Është paraqitur edhe një ndryshim në Ligjin për Mbrojtjen Sociale, i cili plotëson kriteret për përdorimin e asistencës personale, gjegjësisht plotësimin me aftësi të kufizuara të kombinuara, si dhe uljen e kufirit të moshës për të drejtën e kompensimit të përhershëm për prindërit që deri në moshën 26 vjeçare, kujdesen për një fëmijë me aftësi të kufizuara pa përkujdesje në institucion, pra ulja është nga 62 në 60 vjeç për gratë dhe nga 64 në 62 vjeç për burrat.

Planifikohen aktivitete për ndryshimin e kushteve për shfrytëzimin e së drejtës së aftësisë së kufizuar në tremujorin e fundit të vitit 2022, me synim rritjen e masës së të drejtës në vitin 2023, por edhe shkallëzimin e saj, sipas funksionalitetit të mbetur dhe nevojave individuale të përdoruesit.

Qëllimi i reformës sociale nuk është vetëm rritja e nivelit të të drejtave, pra rritja e masave pasive, por edhe rritja e vëllimit dhe disponueshmërisë së shërbimeve cilësore në fushën e mbrojtjes sociale, arsimit dhe shëndetësisë, në mënyrë që fëmijët dhe personat me aftësi të kufizuara përdorin në mënyrë të barabartë shërbimet, për të fituar arsim cilësor dhe për të fituar aftësi që do të sigurojnë hyrjen e tyre në tregun e punës dhe do të bëjnë qytetarë aktivë të pavarur.

Të drejtat dhe shërbimet e reja për vitin 2022, të cilat janë dakorduar me ministritë dhe fonde të tjera dhe me disa shoqata qytetare, janë:

• lirimi nga pjesëmarrja shëndetësore për personat me aftësi të kufizuara mbi 26 vjeç në shumë prej 16.000.000 denarë;
• ndryshimi i rregullores për përcaktimin e listës së rregullimeve të pajisjeve ortopedike për mbulimin e shpenzimeve për servisim dhe rregullim të procesorit të të folurit,
• zvogëlimi i kohës së dhënies së pajisjeve ortopedike – këpucë nga 9 në 6 muaj,
• ndryshim i kritereve për shfrytëzimin e asistencës personale, pra plotësim me ndërprerje të kombinuar ku dominuese është truporja (e cila me këtë ndryshim do të mund ta shfrytëzojnë edhe personat me paralizë cerebrale),
• kontrollimi i harmonizimit të lartësisë së të drejtave me shpenzimet e jetës.

Ajo që është gjithashtu shumë e rëndësishme është ndryshimi dhe plotësimi i Vendimit për çmimin e shërbimeve sociale për vitin 2022, ku çmimi për një orë individuale dhe çmimi për trajtimin ditor për një fëmijë/person me aftësi të kufizuara nga një punëtor ekspert në Qendrat e licencuara ditore për fëmijë me aftësi të kufizuar, pra 858 denarë për trajtim individual dhe 1.053 denarë në ditë për shfrytëzues, të paguar përmes Qendrave të Punës Sociale.

Për momentin, tre ministritë: MPPS, MASH dhe MSH kanë përgatitur Rregulloren për punën e komisioneve që bëjnë vlerësimin sipas Klasifikimit Ndërkombëtar të Funksionaliteteve dhe kjo është për miratim përfundimtar, pas së cilës këto Komisione marrin përsipër detyrimin për të përcaktuar shkallën e mbështetjes për fëmijët me aftësi të kufizuara.

Vijon përgatitja/futja e Regjistrit për personat me aftësi të kufizuara, për të cilin po punohet në MTSP, futja e një sistemi unik të vlerësimit të aftësisë së kufizuar dhe reformimi i sistemit për punësimin e personave me aftësi të kufizuar.

Përgatitja/futja e regjistrit për personat me aftësi të kufizuara, për të cilin po punohet në MTSP, futja e një sistemi unik të vlerësimit të aftësisë së kufizuar dhe reformimi i sistemit për punësimin e personave me aftësi të kufizuara është në proces.

Janë siguruar mjete për punësimin e 500 asistentëve në mësimdhënie (218 milionë denarë), ndërsa me ribalancimin janë siguruar mjete shtesë për 225 asistentë, të cilët janë të nevojshëm për të mbështetur mësimdhënësit në punën e tyre me nxënësit me aftësi të kufizuara.

Kontrata është nënshkruar për njerëzit që përdorin implantet koklear për të blerë një procesor të të folurit.Përmes Projektit për përmirësimin e shërbimeve sociale, me mbështetjen e Bankës Botërore, është zhvilluar shërbimi i ndihmës dhe përkujdesjes në kushte shtëpiake, dhe me ribalancimin janë siguruar 27 milionë denarë për pagesën e këtyre shërbimeve nga buxheti i Ministrisë.

Gjithashtu është duke u zhvilluar një thirrje e re publike, në të cilën do të mund të aplikojnë të gjitha Njësitë e Vetëqeverisjes Lokale për zhvillimin e shërbimeve sociale në komunitetin lokal.

Ka përfunduar zgjidhja konceptuale për renovimin eISH Enti i Rehabilitimit Shkup, i cili do të shndërrohet në qendër moderne për shërbime sociale, për të cilin janë siguruar mjete prej 1.5 milionë euro nga EUD. Është në proces dhënia e lejeve për përshtatjen e objekteve dhe gjatë muajit gusht do të shpallet tender për kryerjen e punimeve të ndërtimit.Gjithashtu, ka filluar përgatitja e një Strategjie të re Kombëtare për Personat me Aftësi të Kufizuara 2022-2027.

Deri në fund të vitit është planifikuar të ofrohen trajnime dhe ofrim të vendeve të punës për prindërit e papunë të fëmijëve me aftësi të kufizuara në shërbimet e mbrojtjes sociale dhe në Qendrat ditore.

Deri më tani janë hapur 12 njësi organizative për jetesë të mbështetur me kapacitet prej 60 persona, në kuadër të ISH Entit Special Demir Kapi.

Deri në fund të vitit 2022 do të hapen 10 njësi të reja rezidenciale për banim me mbështetje për 50 shfrytëzues nga Enti Special i Demir Kapisë dhe ISH Enti i Rehabilitimit Shkup.

Ministria e Punës dhe Politikës Sociale është në komunikim të vazhdueshëm me shoqatat e qytetarëve për mbrojtjen e të drejtave të personave me aftësi të kufizuara, me Organizatat Kombëtare të Aftësisë së Kufizuar, me organizatat e prindërve dhe në drejtim të mundësive të Buxhetit të përgjigjen ndaj nevojave dhe kërkesave të fëmijëve dhe personave me aftësi të kufizuara.

Ministria është e hapur për bashkëpunim për të ndërtuar një sistem të drejtë, që ndjek nevojat e secilit individ dhe duke u bazuar në nevojat për të krijuar politika dhe masa në të ardhmen.